W Bańskiej Bystrzycy Centrum Języka i Kultury Polskiej działające przy Uniwersytecie Mateja Bela otwarło już piątą (od czasu założenia Centrum w październiku 2012 r.) wystawę dzięki bardzo dobrej współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej. Tym razem zaprezentowana została ekspozycja „Zimna woja.
Krótka historia podzielonego świata”. Swoich pomieszczeń użyczyło dla niej Miasto Bańska Bystrzyca w zabytkowym budynku ratusza. W ostatnim dniu marca zgromadzeni w ratuszu studenci polonistyki i historii oraz mieszkańcy miasta mieli okazję wysłuchać wykładu prof. Jerzego Eislera, dyrektora Oddziału IPN w Warszawie, który to oddział przygotował wystawę i prezentuje ją w różnych zakątkach Europy od jesieni 2010 r.
Wystawa gościła m.in. na Krymie (przed zajęciem przez Rosjan), w kilku miastach Niemiec, w krajach bałtyckich i innych. Ponadto o wybranych zdjęciach opowiadał tego dnia jeden z autorów ich wyboru dr Paweł Sasanka (był też obecny drugi autor – dr Sławomir Stępień).
Zarówno wykład, jak i komentarz do zdjęć przybliżyły zgromadzonym wydarzenia z lat 1945–1991, które rozgrywały się na niemal wszystkich kontynentach i składały się na historię świata podzielonego żelazną kurtyną. Na wystawie zaprezentowane zostały ujęcia odnoszące się do muru berlińskiego, wyścigu zbrojeń, wojny w Korei, Wietnamie czy Afganistanie, kryzysu kubańskiego, ale również do tych mniej znanych, jak wojna domowa w Grecji, „debata kuchenna” między Nixonem i Chruszczowem, atak komunistycznych Chin na należącą do Kuomintangu wyspę Yijiangshan czy lądowanie Amerykanów na karaibskiej wyspie Grenadzie.
Wykorzystane zostały fragmenty wypowiedzi polityków po obu stronach zimnowojennej barykady, które na trwałe przeszły do historii, m.in. przemówienia Winstona Churchilla w Fulton, gdzie padły słowa o „żelaznej kurtynie”, Johna F. Kennedy’ego w Berlinie Zachodnim w rok po zbudowaniu muru berlińskiego, czy Leonida Breżniewa ogłaszającego doktrynę nazwaną jego imieniem. Nie zabrakło oczywiście akcentów polskich (wybór Karola Wojtyły na papieża, „Solidarność“), czy czechosłowackich (Praska wiosna ’68).
Wystawa w Bańskiej Bystrzycy nie prezentuje obrazów wyłącznie o charakterze dokumentacyjnym, ale także te zapadające w pamięć, skłaniające do refleksji. Także do refleksji nad obecnym stanem świata i pojawiającą się, również w nieodległych od nas geograficznie miejscach, tzw. wojną hybrydową.
Jakub Pacześniak, organizator wszystkich wystaw CJiKP w Bańskiej Bystrzycy
Zdjęcia: autor
