Dwa z trzech tomów „Leksykonu Polaków w Republice Czeskiej i Republice Słowackiej” są już na Słowacji. Ich prezentacja odbyła się 14 maja w Instytucie Polskim w Bratysławie. Dokonali jej autorzy: prof. Zenon Jasiński, dyrektor Instytutu Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Opolskiego (INP OU) i dr hab. Bogdan Cimała, profesor Uniwersytetu Opolskiego i zastępca dyrektora INP OU. Towarzyszył im ich uczelniany kolega dr Karol Neisch.
Tom pierwszy został wydany w roku 2012, tom drugi w roku ubiegłym. Dzieło poświęcone jest Polakom mieszkającym na terenie Republiki Czeskiej i Słowackiej. Na jego kartach zostali przedstawieni zarówno Polacy, zasłużeni na polu kultury, nauki, sztuki, szkolnictwa, historii itp., jak i czescy oraz słowaccy polonofile. Materiał zawiera hasła bibliograficzne, dotyczące miejscowości, hasła rzeczowe, omawiające różnego rodzaju organizacje, hasła na temat prasy i wydawnictw, hasła problemowe.
Rozmiary haseł uwzględniają rangę i wagę osób, organizacji czy tytułów prasowych, wielkość skupiska polskiego itd. Już w pierwszym tomie można znaleźć hasła „Monitor Polonijny“ i Klub Polski – Stowarzyszenie Polaków i Ich Przyjaciół na Słowacji, zaś w tomie drugim szczegółowo zostały przedstawione poszczególne oddziały regionalne Klubu Polskiego.
Hasła osobowe prezentują wybitne postaci, już nie żyjące. „Wychodziliśmy z założenia, że dopiero po śmierci danej osoby można obiektywnie ocenić jej zasługi“ – wyjaśniał Zenon Jasiński. Z kolei Bogdan Cimała tłumaczył, że tworząc leksykon, jego autorzy obrali tzw. model holenderski, co oznacza, że żaden z tomów nie jest zamkniętą całością, nie wyróżnia konkretnych osób.
Oznacza to też, iż w następnych tomach możliwe jest przedstawienie kolejnych osób – stąd prośba autorów, by zgłaszać im nazwiska polonijnych działaczy, którzy zasługują na to, by umieścić je w leksykonie.
Hasła do leksykonu zbierano od lat osiemdziesiątych ubiegłego stulecia. Niestety nie można go kupić, ponieważ – jak wyjaśniali jej autorzy – jego wydanie zostało sfinansowane przez Narodowy Program Rozwoju Humanistyki na lata 2012-2015, a program ten zakłada bezpłatne udostępnianie wydanych w jego ramach prac.
Nakład „Leksykonu Polaków w Republice Czeskiej i Republice Słowackiej” wynosi 500 egzemplarzy. Można go znaleźć w w wybranych bibliotekach (w tym w bibliotece Instytutu Polskiego). Podczas prezentacji publikacji autorzy przekazali kilka jej egzemplarzy poszczególnym oddziałom Klubu Polskiego oraz redakcji „Monitora Polonijnego“.
Zdjęcia: Stano Stehlik
