Reprezentanci 20-milionowej polskiej diaspory z różnych zakątków świata obradowali podczas IV Zjazdu Polonii Świata, który odbył się w dniach 23-26 sierpnia w Warszawie i Pułtusku.
Oficjalna ceremonia jego rozpoczęcia miała miejsce 24 sierpnia na Zamku Królewskim w Warszawie z udziałem takich osobistości, jak prezydent Bronisław Komorowski czy i marszałek Senat Bogdan Borusewicz.
Hasłem przewodnim IV Zjazdu było „…by czuć się Polakiem“, a jego głównymi tematami stały się oświata, duszpasterstwo, sytuacja dawnej i nowej emigracji oraz zasady finansowania programów polonijnych.
„Choć dziś mieszkacie niemal we wszystkich zakątkach Ziemi, to przecież nie jesteście tu gośćmi, jesteście u siebie” – tymi słowami przywitał 260 uczestników IV Zjazdu Polonii Świata wicemarszałek Sejmu Cezary Grabarczyk, otwierając obrady Sejmu Polonijnego w Sejmie RP.
W trakcie posiedzenia wiceprezes Rady Polonii Świata Helena Miziniak w referacie, dotyczącym historii i przyszłości Polonii, przekonywała, że najważniejsze cele działalności Polaków za granicą to m.in. promocja Polski i obrona jej dobrego imienia. Referentka przedstawiła też podobieństwa i różnice między „starą” a „nową” emigracją.
Kolejne referaty dotyczyły historycznej i współczesnej roli kościoła w życiu emigracji czy zaangażowania w struktury polonijne młodych liderów. Z kolei Tadeusz Pilat, prezydent Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych, mówił o oświacie polskiej i polonijnej poza granicami kraju.
Podczas obrad głos zabrali też przewodniczący sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą, poseł Adam Lipiński, który w związku ze zmianami sposobu finansowania działań na rzecz Polonii, czyli przesunięciem środków z Senatu do MSZ, uczulał na potrzebę opracowania nowego rządowego programu wspierania środowisk polonijnych.
Z kolei posłanka Joanna Fabisiak, zastępca przewodniczącego sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą, apelowała o to, aby zjazdy przedstawicieli Polonii z całego świata odbywały się częściej niż co cztery lata. Posłanka zaproponowała również, aby w przyszłości w corocznych obradach Sejmu Dzieci i Młodzieży brali także udział przedstawiciele młodzieży polonijnej.
Po zakończeniu sesji plenarnej przedstawiciele Polonii i Stowarzyszenia „Wspólnota Polska“ złożyli kwiaty pod tablicą marszałka Sejmu III kadencji Macieja Płażyńskiego.
W trakcie dwudniowych obrad zjazdu utworzono pięć roboczych komisji: ds. oświaty polskiej poza granicami kraju, ds. duszpasterstwa poza granicami kraju, ds. obrony dobrego imienia Polski i Polaków, ds. młodego pokolenia oraz ds. relacji kraju z Polakami za granicą i promocji Polski.
W pracach tej ostatniej komisji uczestniczyłem jako przedstawiciel słowackiej Polonii i przedłożyłem projekty wniosków, skierowanych między innymi do MSZ, o niezwłoczne usunięcie braków formalnych planu współpracy z Polonią i Polakami za granicą na rok 2013 oraz o uzupełnienie dokumentu o wsparcie działalności kulturalnej. Ze względu na to, że aż 16 wniosków tej komisji było skierowanych bezpośrednio do MSZ, ustalono, że Komisja przygotuje oddzielny dokument w formie listu otwartego.
W związku z przesunięciem kompetencji opieki nad Polonią z Senatu do MSZ uczestnicy zjazdu podkreślili, że „z najwyższym niepokojem“ przyjęli informacje o sposobie realizacji przez MSZ pomocy na rzecz Polaków za granicą i zwrócili się do sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą oraz do senackiej Komisji Spraw Emigracji o „szczególne monitorowanie działań MSZ“ w zakresie realizacji przez resort pomocy na rzecz Polaków za granicą.
Na zakończenie obrad przedstawiono przyjęte przez zjazd uchwały i apele. Jednym z nich był apel do parlamentu o nową ustawę repatriacyjną, opartą na projekcie Obywatelskiego Komitetu „Powrót do Ojczyzny“. Uchwalenie tej ustawy stanowiłoby częściowe naprawienie doznanych przez rodaków krzywd, a także byłoby hołdem oddanym jej inicjatorowi, prezesowi Stowarzyszenia „Wspólnota Polska“ Maciejowi Płażyńskiemu, który zginął w 2010 roku w katastrofie samolotowej pod Smoleńskiem.
„Tego typu zjazdy stwarzają pewnego rodzaju platformę wymiany doświadczeń przez ludzi, których na co dzień dzieli od siebie wiele tysięcy kilometrów, a których łączy Polska i umiłowanie Ojczyzny. Podczas takich spotkań przekonują się, że warto być Polakiem, warto żyć polskością, warto mieć świadomość swoich korzeni chrześcijańskich – powiedział na zakończenie Longin Komołowski, prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, które było współorganizatorem zjazdu.
Tomasz Bienkiewicz, Warszawa – Pułtusk
