SŁOWACKIE PEREŁKI
W spokojnej wsi, położonej na lewym brzegu rzeki Wag, na przyległych północno-zachodnich zboczach pasma górskiego Považský Inovec, ok. 8 km od miasta Nové Mesto nad Váhom, w pięknym spokojnym otoczeniu przyrody stoi urokliwy dworek w Kočovcach, otoczony przez rozległy park. Miejsce to ożywa podczas corocznej imprezy Klubu Polskiego, który już od kilku lat właśnie tu organizuje spotkania z okazji Zielonych Świątek.
A ponieważ już wkrótce do tego dworku ponownie przybędą nasi rodacy, tym bardziej jest okazja, by przybliżyć historię miejsca, która sięga aż XIV w.
Dzisiejsza wieś Kočovce powstała w 1960 r. przez połączenie trzech odrębnych wsi: Kočovce, Beckovská Vieska i Rakoľuby. Znaleziska archeologiczne dowodzą, że obszar ten był zamieszkany już w epoce kamiennej, a pierwsza pisemna wzmianka o tym rejonie pojawiła się w dokumencie z 1321 r., gdy węgierski król Karol Robert podarował wieś Janowi Kočovskiemu.
W 1730 r. Juraj Prílesný wybudował barokowy dwór, który w 1880 r. jego nowy właściciel, polityk i publicysta Gejza Rakovský przebudował na nowocześniejszy jednopiętrowy i trójskrzydłowy budynek z otwartym przedsionkiem przed głównym wejściem. Przyglądając się mu dziś, można zauważyć dominujący średni ryzalit z trójosiowym portykiem arkadowym, wykonanym z żeliwnych filarów. Narożniki zdobi boniowanie, czyli dekoracyjne opracowanie krawędzi oraz lica ciosu kamieni, podkreślające ich układ.
Romantyczny barokowo-klasycystyczny dwór otacza powstały w latach 1883-1884 park, który niczym z leśmianowskiej poezji otula go zielenią. Ważną rolę w tworzeniu tej zielonej otuliny odegrał hrabia Gejza Rakovský, który oprócz lokalnych gatunków drzew sadził tu także odmiany europejskie i dodawał różne modne elementy, np. ogrody skalne, altany czy fontanny.
Kiedyś do parku przylegał sad i szklarnia palmowa. Do dworu należało też wiele zabudowań gospodarczych, z których większość została rozebrana w drugiej połowie XX w. Warto wspomnieć, że Gejza Rakovský, z zamiłowania botanik i sadownik, wyhodował morelę, nazwaną od jego nazwiska, uznaną i zarejestrowaną w 1954 r. W hołdzie botanikowi i w celu zachowania puli genowej wyhodowanej odmiany na terenie szkoły podstawowej w Kočovcach założono sad morelowy, w którym uprawia się ją do dziś.
Ostatnim właścicielem dworku był syn Gejzy Anton Rakovský, któremu dwór odebrano w ramach nacjonalizacji w 1948 r. Budynek przeszedł na własność państwa. Najpierw mieściła się tu szkoła rolnicza z internatem.
W latach 1967-1972 dwór został zrekonstruowany i po dziś dzień należy do Słowackiego Uniwersytetu Technicznego w Bratysławie, pełniąc rolę obiektu szkolno-rekreacyjnego. Tuż obok znajduje się odrestaurowana stajnia, która oferuje przejażdżki konne po okolicy oraz zajęcia z hipoterapii dla dzieci niepełnosprawnych. Zarówno dworek, park jak i stajnia zostały uznane za zabytki kultury.
Warto na koniec wspomnieć, iż w Kočovcach mieszkali wybitny matematyk Anton Kotzig, poeta Ján Buzássi oraz rzeźbiarz i malarz Ján Hubinský.
Te i inne ciekawe informacje można zdobyć dzięki tablicom edukacyjnym, umieszczonym wzdłuż ścieżki historyczno-przyrodniczej, biegnącej przy dworku i prowadzącej do parku leśnego Skałka, w którym znajdują się grobowiec rodziny Rakovskich oraz skalna piwnica.
Kočovce oferują nie tylko różne możliwości wypoczynku, ale też uprawianie różnych dyscyplin sportowych. Można też wybrać się na wycieczkę do pobliskich ruin zamku Beckov, do akwenu Zelená Voda czy do ośrodka narciarskiego w Kálnicach. Brzmi ciekawie? Spakowani? Zatem widzimy się w Kočovcach!
Magdalena Zawistowska-Olszewska
zdjęcia: autorka
