OKIENKO JĘZYKOWE
Miesiąc temu pisałam o planowanych zmianach w polskiej ortografii i interpunkcji. Teraz kontynuuję ten temat, prezentując Państwu kolejne nowe zasady z tego zakresu, mające obowiązywać od 1 stycznia 2026 r.
- O ile ktoś z Państwa miał problem z pisownią wyrazów równorzędnych, to już go mieć nie będzie, bowiem nowe zasady dopuszczają ich pisownię w trzech wersjach: z łącznikiem (np. tuż-tuż), z przecinkiem (np. tuż, tuż) oraz rozdzielnie (np. tuż tuż).
- Sporo się zmieni w zakresie pisowni wielkimi literami nazw własnych, ale te zmiany to efekt ujednolicenia zasad, co zapewne większość użytkowników języka ucieszy. Chodzi bowiem o wyrównanie pisowni nazw własnych: komet, nazw geograficznych i miejscowych, których drugi człon jest rzeczownikiem, nazw obiektów przestrzeni publicznej, lokali usługowych i gastronomicznych, orderów, medali, odznaczeń, nagród i tytułów honorowych. W praktyce oznacza to, że zarówno np. Morze Bałtyckie, jak i Morze Bałtyk, będziemy zapisywać jednakowo, czyli wielkimi literami (pisownia obowiązująca dziś: Morze Bałtyckie, ale morze Bałtyk). Podobnie będziemy pisać np. Plac Wolności, Aleja Kościuszki, Kościół Mariacki, Park Poniatowskiego (tu warto podkreślić, że małą literą pisać trzeba będzie nadal człon identyfikujący ulica, np. ulica Piłsudskiego), a także np. Bar pod Lipą, Hotel Borowiecki, Nagroda Wiktora, Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie, Konsul Honorowy. Nadmienię, że jeszcze tylko 1,5 roku obowiązywać będzie pisownia z członem identyfikującym zapisywanym małą literą (jeśli nie jest on członem nazwy własnej!), np. plac Wolności, kościół Mariacki, cmentarz Stare Powązki, bar Pod Lipą, medal Za Zasługi
- Wyrównanie dotyczy też pisowni wszystkich przedrostków – zarówno te rodzime, jak i obce piszemy łącznie z wyrazami zapisywanymi małą literą, np. supertata, zaś z tymi, zaczynającymi się od wielkiej litery z łącznikiem, np. super-Polak. Nowością będzie dopuszczenie rozdzielnej pisowni obcych przedrostków: super-, ekstra-, eko-, wege-, mini-, maksi-, midi- mega-, makro-, czyli tych, które mogą występować jako samodzielne wyrazy, a to oznacza, że zapisy super tata,super Polak także będą poprawne.
- W 2026 r. ujednolicona zostanie też pisownia cząstek niby- i quasi- z wyrazami zapisywanymi małą literą – wszystkie je będziemy zapisywać łącznie, np. nibypolski, nibypies, quasipubliczny quasiliteratura. A jeśli wyraz pisze się wielką literą, to obowiązywać będzie bezwyjątkowa pisownia z łącznikiem, np. niby-Polak, quasi-Słowacja.
- Ostatnia zmiana dotyczy pisowni nie- z przymiotnikami i przysłówkami. Do tej pory takie połączenie zapisujemy łącznie, ale tylko wówczas, jeśli mamy do czynienia ze stopniem równym, np. niemiły, nierzadko. W stopniu wyższym i najwyższym do 2026 r. obowiązuje pisownia rozdzielna, np. nie najmilszy, nie najrzadziej. Później wszystkie te połączenia będziemy pisać łącznie.
Uff! I to by było na tyle. Z jednej strony to tych zmian nie jest aż tak wiele, ale z drugiej ujednolicenie dotychczasowych zasad może stanowić nie lada problem dla osób, które dobrze się orientują w dotychczasowych zawiłościach polskiej ortografii, albowiem z dnia na dzień będą musiały przestawić się na pisownię z (dotychczasowymi) błędami. Na szczęście na przygotowanie się do tej swoistej rewolucji i oswojenie z nowymi zasadami mamy jeszcze półtora roku. Nie zmarnujmy tego czasu i – korzystając choćby z wakacji – powoli przestawiajmy się na tę nową, uproszczoną pisownię.
Maria Magdalena Nowakowska
