SŁOWACKIE PEREŁKI
Wiosna to magiczna pora roku, kiedy przyroda budzi się do życia z zimowego snu. To także czas, gdy ptaki wracają z cieplejszych regionów lub zaczynają migracje, aby znaleźć dogodne miejsca do gniazdowania. To właśnie one odgrywają ważną rolę w tworzeniu symfonii dźwięków i wypełnianiu otoczenia życiem, a ich obecność dodaje piękna tej wyjątkowej porze roku. Tym razem zapraszam na wiosenny spacer Łąkami Gedriańskimi, które umożliwiają unikatowe spojrzenie na przyrodę i życie kolonii ptaków.
Chroniony obszar ptaków Žitavský luh, nazywany lokalnie Łąkami Gedriańskimi (Gedrianske lúky) ma powierzchnię 155,30 ha i podlega ochronie państwa. Znajduje się on w północnej części Równiny Dunajskiej, na równinie zalewowej rzeki Žitavy w powiecie Nové Zámky, na obszarach katastralnych gmin Kmeťovo, Maňa, Michal nad Žitavou i Žitavce, ok. 10 km na północny wschód od miasta Šurany.
Łąki Gedriańskie stanowią ostatnią pozostałość pierwotnego meandrującego potoku, gdzie co roku gniazduje wiele chronionych gatunków awifauny i wędrującego ptactwa wodnego. Reprezentują największy zbiór łąk aluwialnych i zbiorowisk bagiennych na Požitaviu. Celem rezerwatu przyrody jest utrzymanie i poprawa stanu gatunków ptaków, ich zbiorowisk i siedlisk związanych z rzeką Žitavą. Podstawowym warunkiem realizacji tego celu jest woda, która doprowadzona jest dawnym korytem Žitavy.
W południowo-wschodniej części rezerwatu woda przedostaje się do niego poprzez system śluz. Przed uregulowaniem rzeki ów obszar zalewowy był najważniejszym miejscem występowania wielu gatunków ptaków, np. krwawodzioba, rycyka czy bekasa kszyka, które miały tu liczne gniazda. Tędy migrowały także tysiące batalionów, czyli ptaków wędrownych z rodziny bekasowatych.
Obecnie występuje tu ok. 216 gatunków awifauny, z czego 70 ma tu także gniazda, dlatego chroniony obszar ptaków Žitavský luh oraz kompleks łąk i bagien aluwialnych mają ogromne znaczenie dla migracji i gniazdowania gatunków związanych z roślinnością zalewową i łąkami podmokłymi.
Zapewnia on korzystny stan siedlisk dla wielu chronionych gatunków ptactwa, takich jak kropiatka, cyranka czy kania. To właśnie dla kań obszar ten jest niezwykle ważny, gdyż nocują tu setki tych ptaków. Zobaczyć tu można także inne rzadkie gatunki ptaków drapieżnych, które wykorzystują rezerwat jako teren łowiecki i miejsce odpoczynku. Należą do nich m.in. orlik krzykliwy, kobczyk czy uszatka błotna.
Jako jedno z największych mokradeł w południowej Słowacji, obszar ten ma również ogromne znaczenie dla występowania płazów i ryb. Oprócz wielu gatunków żab i ślimaków, można tu spotkać ryby, takie jak różanka europejska, śliz pospolity czy piskorz.
Na skraju rezerwatu, tuż przy drodze pomiędzy wsiami Veľká Maňa i Žitavce znajduje się drewniana wieża widokowa, która służy do obserwacji ptaków oraz podziwiania dobrze zachowanych łąk i terenów podmokłych w dolinie rzeki Žitavy. Można także wybrać się na godzinną przechadzkę po ścieżce dydaktycznej, która obejmuje ścieżkę rowerową o długości ok. 3,5 km i prowadzi wokół rezerwatu przyrody, umożliwiając poruszanie się po obszarze chronionym w taki sposób, by w jak najmniejszym stopniu zakłócać życie Łąk Gedriańskich i ich mieszkańców, a jednocześnie poznać ów teren, należący do europejskiego obszaru Natura 2000.
Warto dodać, iż wiosną, a także jesienią na tym obszarze ornitolodzy organizują dla zainteresowanych obserwację ptaków. Gdy zatem słońce zaczyna mocniej przygrzewać, a wokół robi się zielono, warto wybrać się na spacer po Łąkach Gedriańskich i wsłuchać się w śpiew wiosny.
Magdalena Zawistowska-Olszewska
Zdjęcia: autorka
