SŁOWACKIE PEREŁKI
W przeszłości bito tu pierwsze grosze, później dukaty, monety i medale. Miasto to, położone w środku Europy, uznawane było kiedyś za jedno z najbogatszych ówczesnego królestwa Węgier. Dziś słynie z pięknych zabytków, ciekawej historii i humoru. Poznajcie Kremnicę – prawdziwą perłę słowackich miast górniczych.
Kremnica położona jest w środkowej części Słowacji, w Górach Kremnickich, a jej historia ściśle wiąże się z występującymi tu pokładami metali szlachetnych, w tym złota. Legenda głosi, iż miasto powstało w miejscu, gdzie pewien myśliwy upolował kuropatwę, w której wnętrznościach znaleziono ziarenka złota.
Górnictwo metali szlachetnych na tych terenach istniało od niepamiętnych czasów, a najstarsze ślady pierwszych prób ich wydobycia pochodzą z IX w. Złota era Kremnicy rozpoczęła się w listopadzie 1328 r., kiedy to węgierski król Karol Robert z rodu Andegawenów udzielił miastu prawa i przywilejów wolnego królewskiego miasta górniczego i menniczego.
Rok później miasto stało się siedzibą królewskiej komory górniczej, swoją działalność rozpoczęła też mennica, w której wybito pierwsze srebrne węgierskie grosze. Później wyrabiano tu także złote floreny, znane jako kremnickie dukaty, które należały do najbardziej wartościowych i poszukiwanych monet w Europie. Dzięki największemu wydobyciu złota w całych Węgrzech Kremnica zyskała przydomek „złota.” W XVI w. oprócz bicia monet zaczęło się również rozwijać medalierstwo.
Miasto stało się jednym z najważniejszych i najbogatszych i zyskało wiodącą rolę wśród środkowo-słowackich ośrodków górniczych. Rozwijało się w błyskawicznym tempie, oprócz górnictwa prosperowały tu też rzemiosło i kultura. Wydobycie złota, sięgające ponad 100 kg czystego kruszcu rocznie, zakończono podobno dopiero w 1970 r. Niestety, po wyczerpaniu złóż złota miasto podupadło.
Do dziś w nieustannie działającej prawie już 700 lat najstarszej na świecie kremnickiej mennicy wytwarza się pamiątkowe monety i medale. Dlatego warto odwiedzić Kremnicę i zgłębić historię górnictwa oraz sztuki menniczej w Muzeum Monet i Medali.
Większość zabytków o pięknej architekturze skupionych jest wokół historycznego centrum. Kiedy przeszłam przez Dolną Bramę z barbakanem w zachowanym fragmencie dawnych murów obronnych z dwoma basztami, które kiedyś okalały całe miasto, dotarłam do serca Kremnicy.
Stanowi je plac z okazałą barokową kolumną pod wezwaniem św. Trójcy, autorstwa sławnego rzeźbiarza barokowego Dionizego Stanettiego. Plac otaczają mieszczańskie kamienice z różnych epok, stawiane na średniowiecznych fundamentach, a nad nim góruje kompleks zamkowy, wybudowany w XIII-XV w. i otoczony podwójnymi murami obronnymi.
Oprócz zamku należy do niego dwunawowy wczesno-gotycki kościół św. Katarzyny z wysoką czworoboczną wieżą, z której rozpościera się malownicza panorama na okolicę.Dwunawowe wnętrze świątyni skrywa cenne organy, których brzmienie można usłyszeć podczas odbywających się w lecie tradycyjnych imprez organowych.
Obok kościoła stoi romańska rotunda św. Andrzeja z pierwszej połowy XIII w., uważana za najstarszą zachowaną budowlę w mieście. Niewątpliwie na uwagę zasługuje także dawny XIV-wieczny ratusz.
Kremnica to urokliwe miasto, w którym wszędzie czuć historię. Słynie nie tylko ze złota i nietuzinkowej atmosfery, ale i licznych wydarzeń kulturalnych, do których należy międzynarodowy festiwal humoru i satyry – Kremnickie Gagi czy Wielkanocne Jaja. Ta ostatnia, odbywająca się od 60 lat w Niedzielę Wielkanocną, pełna dobrej zabawy i konkursów impreza to tradycyjne pożegnanie ze śniegiem.
Zapraszam do złotego miasta.
Magdalena Zawistowska-Olszewska
Zdjęcia: autorka
