SUBIEKTYWNA HISTORIA KOMIKSU POLSKIEGO
W tym odcinku – wyjątkowo – przypomnę zeszyty cudzoziemców traktujących o Polsce. A jest ich niemało, skoncentrowanych głównie na polskiej historii i jej osobistościach. W najbliższych dniach premierę mieć będzie francuski dokumentalny komiks L’Affaire Pilecki (A. Ducoudray, O. Martin), opwiadający o tragicznym losie i odważnych działaniach rotmistrza Witolda Pileckiego, rozpoznającego z własnej inicjatywy obóz koncentracyjny Auschwitz.
Jest to zresztą drugi francuski komiks jemu poświęcony: w 2019 r. wyszedł Le rappourt W – Infiltré à Auschwitz (G. Nock), mający bardzo artystyczną formę, utrzymaną w barwach różu i niebieskiego. Doczekał się on także wydania polskiego.
W kontekście wojny, Holokaustu i pomocy Żydom warto wspomnieć o pięcioodcinkowej, adresowanej dla młodszych czytelników serii Irena (J-D. Morvan, S. Tréfouël, D. Evrard, W. Pezzali). Powstała ona w oparciu o działalność Ireny Sendlerowej, ratującej Żydów z warszawskiego getta. Poza francuską i polską wersją językową ukazała się ona także po angielsku, rosyjsku i chorwacku.
Silną inspiracją komiksową jest również działalność na rzecz ujawnienia zagłady Żydów przez Niemców emisariusza polskiego państwa podziemnego Jana Karskiego. Pierwszy komiks o nim – Jan Karski. L’uomo che scoprì l’olocausto – stworzyli Włosi M. Rizzo i L. Bonaccorso. Amerykański zeszyt Karski’s Mission. To stop the Holocaust (R. Medoff, D. Motter) został wyróżniony w 2017 r. srebrnym medalem w konkursie Independent Publisher Book Awards. We Francji powstał także zeszyt Maximilien Kolbe: Un saint à Auschwitz (R. Parentau-Denoël, J. Costes, J-F. Vivier).
Najwięcej komiksów zagranicznych twórców poświęconych jest Karolowi Wojtyle – papieżowi św. Janowi Pawłowi II. Pierwszy z nich, Papa Wojtyla. Storia di una vita, został wydany we Włoszech już w 1979 r. Opowiada on o życiu papieża, łącznie z epizodem zatrzymania K. Wojtyły przez czechosłowacką straż graniczną, aż do pielgrzymki do Polski w 1979 r.
Potem powstały inne, z których warto wspomnieć trzyczęściowy komiks Avec Jean-Paul II (D .Bar, L-B. Koch, G. Lehideux, P. Poupard), Jean-Paul II: „N’ayez pas peur!“ (Dobbs, F. Fiorentino), który współtworzy komiksową serię o historii papiestwa, San Giovanni Paolo II. La vita a le opere di Papa Wojtyla (M. Leocata, V. Arces) czy przeznaczony dla dzieci, stworzony za pomocą bardzo uproszczonego rysunku Un papa per amico. La storia a fumetti di San Giovanni Paolo II (D. Righettoni). Zeszyty poświęcone polskiemu papieżowi powstały także w USA, Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Japonii i na Filipinach.
Ważkim wojennym wydarzeniom są poświęcone opowieści Le fantômes de Katyn 1940 (P. Glogowski, P. Deschamps), opowiadający o zamordowaniu polskich oficerów przez NKWD, oraz Les lions de Maczek (P. Zytka, J. Baud), przedstawiający szlak bojowy 1 Dywizji Pancernej, dowodzonej przez gen. Stanisława Maczka. Wojenne, lecz fikcyjne doświadczenia Polaków są tematem kilku zeszytów w angielskiej serii komiksowej Commando, np. Polish pilot(zmagania por. Karola Latka z dywizjonu RAF z Luftwaffe) czy Polish pride (walka por. Bartka Abramskiego i sierż. Jakuba Brejniaka z Niemcami).
Bohaterką komiksów jest także Maria Skłodowska-Curie. Jej życie i działalność naukową sportretowali autorzy z Danii i Polski F.A. Oesterfelt, A. Andersen, A. Błaszczak (Maria Curie. Światło w ciemności), z Rosji (Ϻария Кюри. Радиоактивность) oraz z Japonii (manga Maria Curie). Ciekawostką jest także trzytomowa manga autorstwa R. IkedyAż do nieba. Tajemnicza historia Polski. Przedstawia ona losy naszego narodu i państwa na przełomie XVIII i XIX w., a głównym bohaterem jest książę Józef Poniatowski.
Polskie akcenty pojawiają się także w komiksowych zeszytach dla najmłodszych w serii o Kaczorze Donaldzie. W numerze 10. z 2017 r. Donald i jego siostrzeńcy poznają Kraków i jego okolice, w zeszycie 19. z 2012 r. biorą udział w piłkarskich mistrzostwach Europy w Polsce i na Ukrainie, a w części 3. z 2019 r. odwiedzają samą Marię Skłodowską-Curie w jej paryskim laboratorium.
Jacek Gajewski
