SŁOWACJA W UNII EUROPEJSKIEJ
W maju minęło 16 lat od przystąpienia Polski i Słowacji do Unii Europejskiej (UE). To może nie okrągła, ale bardzo ważna rocznica; w szczególnym dla całej UE czasie, gdy szaleje kryzys zdrowotny spowodowany pandemią COVID-19, a zamrożone gospodarki państw członkowskich stoją u progu recesji. To także rocznica przypadająca w momencie bezprecedensowego opuszczenia Unii przez jeden z jej filarów, Wielką Brytanię, i mnożących się pytań – czy pojawią się kolejne państwa, które zechcą podążyć jej śladem.
Czy Unia Europejska w obecnym kształcie i sytuacji geopolitycznej ma sens? Coraz mocniej słyszalny jest krytyczny głos eurosceptyków. W maju ubiegłego roku, niemal dokładnie w piętnastą rocznicę przystąpienia Słowacji do UE, gdy jeszcze nikt nie słyszał o COVID-19, w Bratysławie odbyła się konferencja partii antyeuropejskich, antyislamskich i nacjonalistycznych ze Słowacji, Austrii, Grecji, Czech i Francji.
Na zaproszenie przewodniczącego słowackiego ugrupowania Jesteśmy Rodziną (SME RODINA), Borisa Kollara, przybyła m.in. znana z radykalnych poglądów Marine Le Pen, szefowa skrajnie prawicowego Zjednoczenia Narodowego. „Europa nie pozwala narodom mieć własnego zdania” – oświadczyła podczas swojego wystąpienia, krytykując równocześnie napływ migrantów do Unii. „Czasami we Francji nie poznajemy niektórych dzielnic.
Wyście (Słowacy – przyp. KP) się przed tym uchronili” – dodała. Sam Kollar (notabene od lutego 2020 roku przewodniczący jednoizbowej Rady Narodowej Republiki Słowackiej – NRSR) stanowczo zaprzeczył, że jego ugrupowanie jest ekstremistyczne, co zarzucali mu polityczni przeciwnicy. Podkreślił, że nie chce burzyć Unii, ale ją naprawiać, wprowadzając niezbędne zmiany. Jakie? Dyskutujący podczas spotkania postulowali m.in. zmniejszenie Unii oraz zredukowanie jej budżetu. Mocno wybrzmiewały także koncepcje bliskie UE ojczyzn; ograniczające kompetencje instytucji i regulacji unijnych na rzecz narodowych.
Antyeuropejskie nastroje widoczne przed rokiem w czasie pandemii jeszcze się wzmocniły. Choć UE zadeklarowała przeznaczenie 37,3 mld euro na walkę z koronawirusem i jego skutkami gospodarczymi oraz ogłosiła wspólne zamówienia sprzętu ochronnego i ratującego życie, spada na nią olbrzymia krytyka. Najcięższy zarzut: kraje członkowskie zostały pozostawione samym sobie; pandemia obnażyła słabość UE, a Bruksela nie wypracowała żadnych skutecznych metod walki z wirusem.
Szkopuł w tym, że pretensje i krytyka spływają ze strony tych ugrupowań i państw, które postulowały wspomniane ograniczenie kompetencji Unii i powrót do państw narodowych. Już teraz możliwości UE w walce z COVID-19 są ograniczone. Kraje członkowskie mają własne systemy ochrony zdrowia; mniej lub bardziej wydolne. Suwerennie decydują nie tylko o tym, jak zostaną zorganizowane szpitale i jakie leki będą refundowane, ale również tylko od nich zależy, jak będzie wyglądała strategia walki z koronawirusem.
Każde z państw członkowskich mogło zatem zdecydować, czy i na jak długo zamknąć granice państwa, szkoły i przedszkola, wprowadzić obowiązek noszenia maseczek ochronnych i przymusową kwarantannę, czy może jedynie zakazać dużych zgromadzeń. Nie ma uniwersalnej, ogólnoeuropejskiej polityki walki z COVID-19, bo być jej nie może. Parafrazując słowa Marine Le Pen – Europa pozwoliła narodom mieć własne zdanie.
Po COVID-19 Unia w nowym kształcie?
Być może ograniczone kompetencje UE i brak możliwości skutecznego reagowania w czasie pandemii zaowocują formalnymi zmianami, które dadzą unijnej administracji szersze pole do działania w podobnych kryzysowych sytuacjach. Trudno jednak uwierzyć, że wszystkie państwa członkowskie jednomyślnie i bez twardych negocjacji poparłyby taki postulat. Prawdopodobny jest dalszy wzrost antyeuropejskich nastrojów wśród społeczeństw krajów członkowskich, zwłaszcza jeśli spodziewany kryzys gospodarczy będzie bardzo głęboki.
Katarzyna Pieniądz
Bibliografia:
Polak, A. Chcemy większej reakcji UE na koronawirusa? Dajmy jej narzędzia Via: https://krytykapolityczna.pl/swiat/ue/unia-europejska-koronawirus-aleksandra-polak/
Orłowski, M. Komisja Europejska pod ostrzałem. Rosyjską propagandę ws. koronawirusa powielają „Wiadomości“ Via: https://wyborcza.pl/7,75399,25849617,dezinformacja-w-czasach-koronawirusa.html
Słowacja gości europejskich nacjonalistów i eurosceptyków, Via: https://forsal.pl/artykuly/1412080,konferencja-europejskich-nacjonalistow-i-eurosceptykow-slowacja-bratyslawa.html
