BRATYSŁAWA – MIASTO NIEBANALNEJ URODY
Gdybym musiała wybrać budowlę, która jest dla mnie symbolem Bratysławy, bez wahania wskazałabym most Słowackiego Powstania Narodowego (most SNP), z jego charakterystycznym pylonem zwieńczonym “latającym spodkiem”. Trudno wyobrazić sobie panoramę miasta bez niego i znaleźć bardziej rozpoznawalny punkt orientacyjny. Wiem, wiem, jest jeszcze Zamek Bratysławski, jednak pod względem oryginalności i niezwykłości most SNP bije go na głowę.
To oczywiście moja subiektywna opinia, podyktowana nieprzemijającym zachwytem nad surrealistycznym talerzem UFO i szlachetną, smukłą sylwetką samego mostu. Warto w tym miejscu wspomnieć, że w przeprowadzonym w 2006 roku plebiscycie na słowacką budowlę stulecia most SNP zajął pierwsze miejsce – wszystko wskazuje więc na to, że nie jestem w swojej fascynacji osamotniona.
Projekt asymetrycznego mostu ze stali, łączącego Stare Miasto z największą bratysławską (i zapewne również słowacką) dzielnicą mieszkaniową, Petržalką, powstał w pracowni Arpáda Tesára, Jozefa Lacka, Ivana Slameňa i Ladislava Kušníra. Budowa ruszyła w 1967 roku i zakończyła się pięć lat później. Mieszkańcy Bratysławy mogli po raz pierwszy skorzystać z nowego mostu w sierpniu 1972 roku.
Pojawienie się mierzącego 431 metrów długości i 21 metrów szerokości mostu oznaczało prawdziwą rewolucję w miejskim transporcie, znacznie ułatwiając poruszanie się na trasie Petržalka – centrum miasta. Również obecnie trudno wyobrazić sobie Bratysławę bez mostu SNP, wykorzystywanego nie tylko w ruchu samochodowym, ale także przez pieszych i cyklistów.
Walory konstrukcji nie ograniczają się jedynie do użytkowych; podziw budzi również rozmach wykorzystanych rozwiązań architektonicznych i niebanalna estetyka. Na wierzchołku pylonu mostu znajduje się restauracja o wdzięcznej nazwie UFO, do której wycieczka to obowiązkowa pozycja na liście turystycznych (i nie tylko!) atrakcji Bratysławy. Widok z położonego na wysokości 95 metrów tarasu naprawdę zapiera dech w piersiach, szczególnie wieczorem, kiedy miasto jest przepięknie oświetlone.
Do restauracji, niegdyś funkcjonującej jako Bystrica, ale przez mieszkańców od zawsze nazywanej po prostu UFO, dowozi gości specjalna, szybkobieżna winda. Architekci wmontowali ją w lewy filar pylonu, w prawym zaś umieszczono schody awaryjne – prawdziwy cud techniki i, moim zdaniem, jeszcze jeden powód, by spoglądać na most SNP oczami wielkimi z zachwytu jak (kosmiczne) spodki.
Obecna nazwa mostu – Słowackiego Powstania Narodowego – upamiętnia zryw Słowaków przeciwko III Rzeszy, do którego doszło w 1944 roku. Obowiązywała ona także od momentu wybudowania mostu aż do 1993 roku, kiedy zdecydowano o zastąpieniu jej nazwą Nový most (Nowy Most), argumentując, że tak właśnie o moście między Starym Miastem a Petržalką mówią mieszkańcy Bratysławy.
Nový most widniał na mapach miasta i w oficjalnej nomenklaturze przez blisko dwie dekady. W 2012 roku rada miejska zdecydowała jednak o powrocie do nazwy Słowackiego Powstania Narodowego, twierdząc, że powstanie w 1944 roku było bardzo istotne dla dziejów słowackiego państwa i zasługuje na upamiętnienie.
Katarzyna Pieniądz
Bibliografia:
- Lucia Tkáčiková, Michal Durdovanský, Bratislava bude mať opäť Most SNP, via: https://bratislava.sme.sk/c/6318613/bratislava-bude-mat-opat-most-snp.html
- Stavba storočia je, bohužiaľ, v Bratislave, via: https://www.bratislavskenoviny.sk/vystavba/6392-stavba-storocia-je-bohuzial-v-bratislave
- Most SNP, via: https://www.atlasobscura.com/places/most-snp
- Most Słowackiego Powstania Narodowego w Bratysławie, via: http://slovakia.travel/pl/most-slowackiego-powstania-narodowego-w-bratyslawie
