Polskie aktorki od lat próbują swoich sił w Hollywood. Marzą o sławie, przyjaźniach z tuzami amerykańskiego kina, wielkich zawodowych wyzwaniach. Niestety, zaistnieć udaje się nielicznym i zazwyczaj na krótko – są obsadzane najczęściej w epizodach, w najlepszym wypadku w rolach drugoplanowych (jak Izabella Scorupco w Goldeneye, jednej z części cyklu o przygodach Jamesa Bonda w 1995 roku). Tak naprawdę ostatnią wielką – i jak dotąd jedyną – pochodzącą z Polski gwiazdą Hollywood była Pola Negri. Sto lat temu!
Barbarę Apolonię Chalupec – bo tak naprawdę nazywała się Pola Negri – za “swoją aktorkę” uważają nie tylko Polacy, ale i Słowacy. Ojciec gwiazdy, blacharz Juraj Chalupec, pochodził bowiem ze słowackiej wsi Nesluša, położonej nieopodal Kysuckiego Novego Mesta. Do Polski przybył w poszukiwaniu lepszego życia i lepiej płatnej pracy. Znalazł miłość – dziesięć lat starszą od siebie Eleonorę Kiełczewską, która została jego żoną. Para zamieszkała w Lipnie i tam, w styczniu 1897 roku, urodziła się przyszła gwiazda.
Szczęście rodzinne Chalupców nie trwało długo. W 1902 roku Juraj za udział w antyrosyjskiej konspiracji został aresztowany przez carską ochranę i zesłany na Sybir. Nowa sytuacja zmusiła matkę Poli do wyjazdu z Lipna i przeprowadzki do Warszawy, gdzie możliwości znalezienia zatrudnienia były bez porównania większe. Aby zarobić na utrzymanie siebie i córki, Eleonora pracowała jako pomoc domowa, jednak ich sytuacja finansowa była zła. Los tych kobiet odmienił prawdziwy przypadek.
Mała Pola nie miała zbyt wielu rozrywek. Jedną z nich były dziecięce akrobacje na trzepaku. Kiedy pewnego dnia wykonywała swoje ćwiczenia, dostrzegli ją Helena i Jerzy Kosińscy, nauczyciele z warszawskiej szkoły baletowej. Nie mieli wątpliwości: ta wysportowana, giętka dziewczynka ma prawdziwy talent, którego nie wolno zmarnować. I tak Pola została uczennicą szkoły baletowej, a sześć lat później publiczność oklaskiwała jej debiut w Jeziorze łabędzim.
Taniec jednak ambitnej Poli nie wystarczył. Marzyła o aktorstwie. Protekcja Kazimierza Hulewicza, wicedyrektora Warszawskich Teatrów Rządowych, utorowała jej drogę do szkoły aktorskiej, zwanej Szkołą Aplikacyjną. Wtedy właśnie postanowiła przyjąć pseudonim, pod którym miał ją niebawem poznać cały świat – Pola Negri. Miał on być hołdem dla jej ulubionej poetki, Włoszki Ady Negri.
Pierwszym filmem z udziałem Poli Negri była Niewolnica zmysłówz 1914 roku – opowieść o pięknej, ale biednej dziewczynie, która nieoczekiwanie zdobywa sławę jako tancerka. Sukces ma ogromny wpływ na jej życie osobiste – rzuca dotychczasowego narzeczonego i zostaje kochanką bogatego wielbiciela.
Po Niewolnicy zmysłów Negri wystąpiła jeszcze w kilku polskich filmach, po których okrzyknięto ją polskim wampem. W 1917 roku zdecydowała się na wyjazd do Berlina, gdzie w Deutsches Theater poznała Ernsta Lubitscha. To właśnie udział w jego filmach, zwłaszcza w kostiumowym Madame Dubarry (1919), stał się dla niej trampoliną do Hollywood. Ta opowieść o życiu metresy Ludwika XV została przez krytyków uznana za początek nowej ery filmowej.
W Europie przyniosła wytwórni UFA, w której powstała, większy zysk niż jej wszystkie pozostałe filmy razem wzięte. W USA Madame Dubarryweszła na ekrany kin w 1920 roku. Tylko w pierwszym tygodniu obejrzało ją ponad 100 tysięcy widzów. Kariera Poli Negri właśnie nabierała rozpędu – występowała w nowych filmach, będąc konkurencją dla flagowych gwiazd Hollywood, jak Gloria Swanson, prowadziła wystawne życie i wikłała się w liczne romanse, m.in. z Charliem Chaplinem i Rudolfem Valentino.
Dobra passa skończyła się niespełna dziesięć lat później, wraz z nadejściem filmów dźwiękowych. Negri, tajemnicza piękność kina niemego, straciła nagle sporo uroku. Widzom nie podobał się jej niski, chrapliwy głos; drażnił wschodnioeuropejski akcent. Hollywood nie miało jej już nic do zaoferowania, wróciła więc do Niemiec, gdzie – będąc ulubienicą Adolfa Hitlera – nakręciła jeszcze sześć filmów.
Po wybuchu wojny przedostała się do Portugalii, a stamtąd do Ameryki. Ostatnim filmem, w którym wystąpiła, były Księżycowe prządki(1964). Produkcja nie spotkała się z tak gorącym przyjęciem, na jakie Negri liczyła. Zniechęcona brakiem sukcesu gwiazda zdecydowała się więc na dobre wycofać z hollywoodzkiego życia. Zmarła w San Antonio w 1987 roku jako obywatelka amerykańska (obywatelstwo przyjęła w 1951 roku).
Katarzyna Pieniądz
Bibliografia:
Pola Negrivia: https://culture.pl/pl/tworca/pola-negri
Pola Negri (1897-1987)via: https://dzieje.pl/postacie/pola-negri-1897-1987
Pola Negri via: http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,96856,248859.html
Pola Negri. Polska aktorka, międzynarodowa gwiazdavia: https://www.ofeminin.pl/swiat-kobiet/kariera/pola-negri-biografia-i-zdjecia-poli-negri-ofeminin/47d68f0
